"ဘံုၿပတ္ ေခၚ ၿမင္းလွည္း ေလးနဲ႔ ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းထိုင္ မမတို႔ ေမာ္ေရႊၿမိဳင္ မမတို႔ ေမာ္ေရႊၿမိဳင္" ဒီသီခ်င္းကေတာ့ ေမာ္လၿမိဳင္ သားတိုင္း နီးပါးေလာက္ ၾကားဖူးၾကမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ၿမင္းလွည္းမ်ားကို ဘံုၿပတ္လို႔ ေခၚတြင္ၿဖစ္ခဲ့တဲ့ သမိုင္းကလည္း စိတ္ဝင္စားဖို႔ ေကာင္းပါတယ္၊ထို႔အတူ ၿမန္မာစာတတ္ ေပတတ္ လူမ်ိဳးၿခား ဘာသာၿခား တစ္ဦးအေၾကာင္းကိုလည္း ခ်န္လွပ္ထားလို႔ မရပါဘူး ။
ထိုသူကား ဦအလီ(1837-1907)(က်ဴလယာလူမ်ိဳး) ပင္တည္း။ ဖခင္ၿဖစ္သူမွာ အဂၤလိပ္-ၿမန္မာ ပထမစစ္ပြဲတြင္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ားနွင့္ ပါလာၿပီး စစ္ၿပီးေသာ္လည္း မၿပန္ေတာ့ပဲ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္အၿခခ် ေနထိုင္သူတစ္ဦးၿဖစ္သည္။ဦးအလီ၏ အိမ္ကား ဦးဇိန ဘုရားလမ္း ေရႊပရိယတၱိ စာသင္တိုက္၏ ေတာင္ဘက္ကပ္လ်က္ရွိသည္။
ထိုစဥ္က ေရႊေက်ာင္းဆရာေတာ္မွာ ေလကီ ေလာကုတ္ ပညာမ်ားကို စြယ္စံုတတ္ေၿမာက္သည့္ ဆရာေတာ္ၿဖစ္သလို ယေန႔ ထိတုိင္ ထင္ေပၚေၾကာ္ၾကားေသာ ဘုန္းၾကီးဘိုး လွ်ာပြတ္ေဆးကို ေဖၚစပ္ခဲ့သည့္ ဆရာေတာ္လည္းၿဖသ္သည္။
ဦအလီ စာသင္သည့္ အရြယ္တြင္ဆရာေတာ္ထံ ေန႔စဥ္ဆြပ္အုပ္ပို႔ရင္း ၿမန္မာစာနွင့္ ပါဠိစာေပကို သင္ယူသည္။ ထိုအၿပင္ ဆရာေတာ္ထံမွ သီခ်င္းၾကီး သီခ်င္းခန္႔ ကဗ်ာ လကၤာမ်ားကိုပါ သင္ယုတတ္ေၿမာက္သည္။ဆရာေတာ္ထံ သြားလာေရးလြယ္ကူေစရန္ ေက်ာင္းနွင့္အိမ္ၾကား တံခါး ေဖါက္ထားရာ ယေန႔တိုင္ေတြ႔နိုင္သည္။
ရပ္ရြာတြင္ အလွဴအတန္းလုပ္သည့္အခါတိုင္း ရတုရကန္ ဧခ်င္းမ်ားကို ဦးအလီထံ လာေရာက္ စပ္ခိုင္းရသည္အထိ ၿမန္မာစာ ထူးခြ်န္သူၿဖစ္သည္။တခါတရံ သူကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ရြတ္ဆိုေပးရသည္ အထိ သူမပါလ်င္ ပြဲမစည္ေပ။
စာတတ္ေပတတ္ၿဖစ္လာေသာ ဦးအလီသည္ အလုပ္ေလွ်ာက္ရာ အေရးပိုင္ရံုးတြင္ လက္ေထာက္ ဘီလစ္အၿဖစ္ အလုပ္ရသည္။လစာမွာ ၁၂က်ပ္ ၈ပဲ ၿဖစ္သည္။(ေရႊတစ္က်ပ္သား ၂၀-၂၅ က်ပ္ေခတ္)
1840 ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေမာ္လၿမိဳင္ တရားရံုးမ်ား၌ ေရွ ႔ေနမ်ားစတင္ေပၚေပါက္လာသည္။ထိုစဥ္က ေရွ ႔ေန မ်ားသည္ အဂၤလန္မွလာေသာ ဝတ္လံုမ်ားၿဖစ္သည္။ အမူကို အဂၤလိပ္လိုစစ္ရသည္အတြက္ အမူသည္မ်ားမွာ ေရွ ႔ေနခေရာ စကားၿပန္ခပါ ေပးရသည္။အခ်ိန္လည္း ၾကန္ၾကာၾကရသည္။
ၿမန္မာ-မြန္-အဂၤလိပ္-ကုလား စကားတတ္ေသာ ဦးအလီသည္ ေရွ ႔ေန အလုပ္ကိုေလွ်ာက္ထားရာ အေရးပိုင္က တစ္နွစ္အစမ္းခန္႔ သည္။ စကားၿပန္မပါပဲ အမူေလွ်ာက္ထားနိုင္သၿဖင့္ အမူသည္မ်ားလည္းကုန္က်စရိတ္ သက္သာလာကာ အမူစစ္ရာတြင္လည္းၿမန္ဆန္လာသည္။ ဦးအလီသည္ 1870 တြင္ အထက္တန္းေရွ ႔ေနအၿဖစ္ ခန္႔အပ္ၿခင္းခံရသည္။
ဦးအလ ီထင္ေပၚ ေက်ာ္ၾကားလာသည့္အတြက္ ဦအလီ၏ အိမ္တြင္ ရပ္ေဝးရပ္နီးမွ အမူသည္မ်ား အဝင္အထြက္မ်ား လာသည္။ သိုေသာ္ က်ိဳက္မေရာ နွင့္ မုဒံုမွ အမူသည္မ်ား လြယ္လြယ္ကူကူ မလာနိုင္ေခ်။
လွည္းၿဖင့္လာလ်င္ လမ္းတြင္ညအိပ္ရသည္။ထိုစဥ္က ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ ေမာ္ေတာ္ကား မရွိေပ။ 1914 ခန္႔ အထိ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ ကိုယ္ပိုင္ေမာ္ေတာ္ကား ford အမ်ိဳးစား ၁၀ စီးခန္႔သာ ရွိသည္။
ဦးအလီသည္ ဘီးေလးဘီး နွင့္ ၿမန္းနွစ္ေကာင္တပ္ ၿမင္းရထားၾကီးနွစ္စီးကို တီထြင္ၿပဳလုပ္ၿပီး ေမာ္လၿမိဳင္-က်ိဳက္မေရာ၊ ေမာ္လၿမိဳင္-မုဒံု အသြားအၿပန္ ကို ေၿပးဆြဲသည္။ ထိုၿမင္းလွည္း နွစ္စီး၏ အမည္ကိုလည္း ဘံုၿပန္ နွင့္ ဘံုေဆာင္ ဟူ၍ ၿမန္မာ ဆန္ဆန္ အမည္ေပးသည္။ အရွည္ ၁၅ ေပခန္႔ ရွိၿပီး လူ ၂၀ ခန္႔ ေခ်ာင္ေခ်ာင္ စီးနိုင္သည္။
နံနက္ ၅ နာရီတြင္ အိမ္ေရွ ႔ မွ ၿမင္းရထာၾကီးတစီး စထြက္သည္။ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔မွ ၇ မိုင္ေဝးေသာ ခရြန္းရြာတြင္ ေခတၱနားသည္။ ၿမင္းအသစ္ နွစ္ေကာင္လဲ၍ ဆက္လက္ခရီးဆက္ရာ ေမာ္လၿမိဳင္မွ ၁၂ မိုင္ေဝးေသာ ေက်ာက္တစ္လံုးရြာတြင္ ေခတၱနားသည္။ တဖန္ ၿမင္းအသစ္နွစ္ေကာင္လဲ၍ ခရီးဆက္ၿပန္ရာ မုဒံုတြြင္ ခရီးဆံုးေလသည္။ ေမာ္လၿမိဳင္မွ မုဒံုသို႔ အသြား ၿမင္းေၿခာက္ေကာင္ အၿပန္ ၿမင္းေၿခာက္ေကာင္ ေပါင္း ၿမင္း ၁၂ ေကာင္ အသံုးၿပဳသည္။ၿမင္းလွည္းခမွာ လူတစ္ေယာက္လွ်င္ အသြား ၁ က်ပ္ အၿပန္ ၁ က်ပ္ ယူသည္။
(ၿမန္မာနိင္ငံရဲ ႔ ပထမဆံုးေသာ ခရီးသည္တင္ ၿမင္းလွည္းလိုင္းလို႔ ေၿပာရမလားပဲ။ ကၽြန္ေတာ္ခပ္ငယ္ငယ္ လြန္ခဲ့ေသာ အနွစ္ ၃၀ ေလာက္က ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ ထိုကဲ့သို႔ ေသာ ယာဥ္တစ္စီး ဟိႏၵဴ လူမ်ိဳးမ်ား အသုဘခ်ရာတြင္ မသာယာဥ္အၿဖစ္ အသံုးၿပဳသည္ကို ၿမင္ဖူးသည္)
ဦးအလီ အသက္ၾကီးလာေသာ္ နလံုးေရာဂါ စြဲကပ္လာၿပီး ဘံုၿပန္ နွင့္ ဘံုေဆာင္ကို လွည္မၾကည့္နိုင္ေတာ့ေခ်။
လွည္းၾကီးနွစ္စီးကို ေမြးစားသား ၂ ဦးအားေပးလိုက္ရသည္။ သား ၂ ဦးလည္း ရထားၾကီး ၂ စီးကို ထိန္းသိမ္းနိုင္စြမ္း မရွိသၿဖင့္ ဦးအလီ၏ သေဘာတူညီခ်က္ရယူကာ ၿမင္းလွည္းနွစ္စီးကို အလယ္မွ တိတိၿဖတ္ၿပီး ဘီး ၂ ဘီး ၿမင္း ၁ ေကာင္ ၿမင္းလွည္းငယ္ ၄ စီးဖန္တီးကာ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ ေၿပးဆြဲေလသည္။
ၿမင္းလွည္းငယ္ ၄ စီး အမည္ေပးရာတြင္ ဦးအလီက မူလ ဘံုေဆာင္ နွင့္ ဘံုၿပန္ တုိ႔ ၏ အၿပတ္မ်ား ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ မူလအမည္ "ဘံု" လည္းပါရေအာင္ ရထားၿပတ္မွ "ၿပတ္" လည္းပါေအာင္ "ဘံုၿပတ္ " ဟုသာ ေခၚၾကေပေတာ့ဟု အမည္ေပးရာမွ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ ၿမင္းလွည္းမ်ားကို "ဘံုၿပတ္ " ဟု ေခၚေဝၚခဲ့ၾကေလသည္။
ဦးအလီသည္ မြတ္ဆလင္ ဘာသာဝင္ ၿဖစ္ေသာ္လည္း မိမိဆရာ ေရႊေက်ာင္းဆရာေတာ္ ထံ ေန႔စဥ္ ဆြမ္းအုပ္ပို႔ သည္။ ေရႊေက်ာင္းဆရာေတာ္ ပ်ံလြန္ေသာအခါ ဦးအလီ ကမကထ လုပ္ၿပီး ေလာင္တိုက္နွင့္ ၿပသာဒ္ တို႔ ကို ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းသည္။ ဘုန္းၾကီးပ်ံ ပြဲ တြင္ ဇာတ္ပြဲ ၇ ရက္ ခံေပးသည္။ဤတြင္ မြတ္ဆလင္ ဘာသာဝင္တို႔ က ဦးအလီအား ဝိုင္းဝန္းကဲ့ရဲ ႔ကာ ဝိုင္းပယ္လိုက္ၾကေလေတာ့သည္။ဦးအလီက တရားရံုးအနီးတြင္ ကိုယ္ပိုင္သစ္သားဗလီ ေဆာက္ကာ မွန္မွန္တက္သည္။
ဦးအလီ သည္ အသက္ ၇၀ အရြယ္ 1907 တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။
(မွီၿငမ္း -ဆရာအံ႔ေက်ာ္၏ ေမာ္လၿမိဳင္ ေရႊေတာင္ေက်ာင္းတိုက္ သမိုင္းမွ)
Friday, April 22, 2011
Monday, April 18, 2011
ၾကံဳရဆံုရ စကၤာပူ ဝယ္
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
စလံုးကိုလာၿပီး အလုပ္လာရွာတယ္၊ အိမ္မွာတည္းတယ္
ညဘက္ ရြာမွ ရည္းစားနဲ႔ vzo ေၿပာတယ္၊ စပီကာၾကီး ဖြင့္လို႔
"အလုပ္ရေအာင္ရွာ မရရင္ၿပန္မလာနဲ႔တဲ့ ၊
အလုပ္မရပဲ ၿပန္လာရင္ မ်က္နွာဘယ္လိုၿပရမလဲ ရွက္စရာၾကီး"
သူငယ္ခ်င္းခမ်ာ စပီကာ ကိုလွမ္းပိ္တ္ေသာ္လည္း
ေနာက္က်သြားခဲ့တယ္။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
ရြာကိုခြင့္ယူၿပီး ကမန္းကတမ္း ၿပန္သြားတယ္၊
ရြာကမိန္းမ ေနာက္မီးလင္းတယ္လို႔
သတင္းရလို႔တဲ႔။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
ရြာၿပန္ၿပီး မဂၤလာ သြားေဆာင္တယ္
ၿပန္လာေတာ့ မ်က္နွာမရြင္မၿပနဲ႔ ေမးၾကည့္ေတာ့၊
ေလးနွစ္လံုးလံုး စလံုးကေန မိသားစုကို ပိုက္ဆံပို႔တာ၊
ညီအကို ေမာင္နမမ်ား သံုးၾကၿဖဳန္းၾကနဲ႔
ဘာမွစုမထားၾကဘူးတဲ့ မဂၤလာေဆာင္ေတာ့၊
အၾကြးေတြ တၿပံဳၾကီး တင္ခဲ့တယ္တဲ့။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
ဖုန္းထဲမွာ ရြာမွာက်န္ခဲ့တဲ့ မိန္မနဲ႔ စကားမ်ားေနတယ္၊
သူရြာကို ပိုက္ဆံမပို႔တာ(၇)လ ရွိသြားၿပီးတဲ့
ကာစီနိုမွာ အလွဴအတန္းၾကီးလုပ္မိတာ
ဂဏန္း 5 digits ေက်ာ္သြားၿပီးတဲ့
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
အသက္ ၄၀ နားကပ္ကာနီးမွ စလံုးမွာ မိန္းမရတယ္
ငယ္ငယ္ေခ်ာေခ်ာေလး ေကာင္မေလး အလုပ္လာရွာတဲ့၊
နွစ္ၾကိမ္စလံုး စပြန္ဆာ ေပးတယ္ဆိုပဲ
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
စကၤာပူ ပီအာ ပါ
ပိုက္ဆံလိုက္ေခ်းေနတယ္
pass port သက္တမ္းတိုးရေတာ့မယ္
အခြန္က သံုးနွစ္စာ ေဆာင္ရမယ္တဲ့။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
စိတ္ဆင္းရဲေနရတယ္
ရြာကမိန္းမ စကၤာပူကိုမလာရလို႔ ဂ်ီက်ေနတယ္တဲ့
လစာက ၁၅၀၀ ေတာင္မၿပည့္
အိမ္ငွားခ၊ လမ္းစရိတ္၊ စားစရိတ္နဲ႔
စလံုးေရာက္ေနတဲ့ သူေတြကို နတ္ေရကန္ထဲ က်ေနတယ္လို႔
ထင္ေနလားမသိဘူးတဲ့
သူငယ္ခ်င္းရဲ ႔ သူငယ္ခ်င္းမတေယာက္
xxx...,,,,,
,,,,,.....xxx
မေၿပာခ်င္ေတာ့ပါဘူး
အဲ့
ကၽြန္ေတာ္က်ေတာ့
မိန္းမက သတိရရင္ ရြာကေန miss call လွမ္းပို႔တတ္တယ္
အဲဒီအခါက်ရင္ ခေလးေတြနဲ႔ စကားေၿပာရတယ္
သားနဲ႔ သမီးက ေဖေဖ့ကို ခ်စ္တယ္တဲ့
မိန္မကလည္း ေမာင့္ကို အရမ္းသတိရတာပဲတဲ့
တိုက္ဆိုင္မူမ်ားဗ်ာ
မိန္းမ miss call လွမ္းပို႔ တဲ႔ ေန႔ေတြဟာ
ကၽြန္ေတာ္ လခထုတ္တဲ့ေန႔ ၿဖစ္ေနတတ္တယ္
စကၤာပူေရာက္ သယ္ရင္းမ်ား
ဘဝအေမာတြ ေၿပနိုင္ၾကပါေစ
စလံုးကိုလာၿပီး အလုပ္လာရွာတယ္၊ အိမ္မွာတည္းတယ္
ညဘက္ ရြာမွ ရည္းစားနဲ႔ vzo ေၿပာတယ္၊ စပီကာၾကီး ဖြင့္လို႔
"အလုပ္ရေအာင္ရွာ မရရင္ၿပန္မလာနဲ႔တဲ့ ၊
အလုပ္မရပဲ ၿပန္လာရင္ မ်က္နွာဘယ္လိုၿပရမလဲ ရွက္စရာၾကီး"
သူငယ္ခ်င္းခမ်ာ စပီကာ ကိုလွမ္းပိ္တ္ေသာ္လည္း
ေနာက္က်သြားခဲ့တယ္။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
ရြာကိုခြင့္ယူၿပီး ကမန္းကတမ္း ၿပန္သြားတယ္၊
ရြာကမိန္းမ ေနာက္မီးလင္းတယ္လို႔
သတင္းရလို႔တဲ႔။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
ရြာၿပန္ၿပီး မဂၤလာ သြားေဆာင္တယ္
ၿပန္လာေတာ့ မ်က္နွာမရြင္မၿပနဲ႔ ေမးၾကည့္ေတာ့၊
ေလးနွစ္လံုးလံုး စလံုးကေန မိသားစုကို ပိုက္ဆံပို႔တာ၊
ညီအကို ေမာင္နမမ်ား သံုးၾကၿဖဳန္းၾကနဲ႔
ဘာမွစုမထားၾကဘူးတဲ့ မဂၤလာေဆာင္ေတာ့၊
အၾကြးေတြ တၿပံဳၾကီး တင္ခဲ့တယ္တဲ့။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
ဖုန္းထဲမွာ ရြာမွာက်န္ခဲ့တဲ့ မိန္မနဲ႔ စကားမ်ားေနတယ္၊
သူရြာကို ပိုက္ဆံမပို႔တာ(၇)လ ရွိသြားၿပီးတဲ့
ကာစီနိုမွာ အလွဴအတန္းၾကီးလုပ္မိတာ
ဂဏန္း 5 digits ေက်ာ္သြားၿပီးတဲ့
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
အသက္ ၄၀ နားကပ္ကာနီးမွ စလံုးမွာ မိန္းမရတယ္
ငယ္ငယ္ေခ်ာေခ်ာေလး ေကာင္မေလး အလုပ္လာရွာတဲ့၊
နွစ္ၾကိမ္စလံုး စပြန္ဆာ ေပးတယ္ဆိုပဲ
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
စကၤာပူ ပီအာ ပါ
ပိုက္ဆံလိုက္ေခ်းေနတယ္
pass port သက္တမ္းတိုးရေတာ့မယ္
အခြန္က သံုးနွစ္စာ ေဆာင္ရမယ္တဲ့။
သူငယ္ခ်င္းတေယာက္
စိတ္ဆင္းရဲေနရတယ္
ရြာကမိန္းမ စကၤာပူကိုမလာရလို႔ ဂ်ီက်ေနတယ္တဲ့
လစာက ၁၅၀၀ ေတာင္မၿပည့္
အိမ္ငွားခ၊ လမ္းစရိတ္၊ စားစရိတ္နဲ႔
စလံုးေရာက္ေနတဲ့ သူေတြကို နတ္ေရကန္ထဲ က်ေနတယ္လို႔
ထင္ေနလားမသိဘူးတဲ့
သူငယ္ခ်င္းရဲ ႔ သူငယ္ခ်င္းမတေယာက္
xxx...,,,,,
,,,,,.....xxx
မေၿပာခ်င္ေတာ့ပါဘူး
အဲ့
ကၽြန္ေတာ္က်ေတာ့
မိန္းမက သတိရရင္ ရြာကေန miss call လွမ္းပို႔တတ္တယ္
အဲဒီအခါက်ရင္ ခေလးေတြနဲ႔ စကားေၿပာရတယ္
သားနဲ႔ သမီးက ေဖေဖ့ကို ခ်စ္တယ္တဲ့
မိန္မကလည္း ေမာင့္ကို အရမ္းသတိရတာပဲတဲ့
တိုက္ဆိုင္မူမ်ားဗ်ာ
မိန္းမ miss call လွမ္းပို႔ တဲ႔ ေန႔ေတြဟာ
ကၽြန္ေတာ္ လခထုတ္တဲ့ေန႔ ၿဖစ္ေနတတ္တယ္
စကၤာပူေရာက္ သယ္ရင္းမ်ား
ဘဝအေမာတြ ေၿပနိုင္ၾကပါေစ
Monday, April 11, 2011
ဓါတ္မီးသူေဌး ဦးအံုးေဖ (၃)
ေလာကဓံ ၏အလွည့္ အေၿပာင္းကို လူသားတစ္ဦးၿဖစ္ ေသာ ဦးအံုးေဖ လည္းမလြတ္ကင္းနိုင္ပါ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႔ ခဲ့ရတာေပါ့၊
ေမာ္လၿမိဳင္ကို ဂ်ပန္မ်ား တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခ်ိန္ စစ္ေၿပးဘဝၿဖင့္ ဘီလူးကၽႊန္းသို႔ သြားေရာက္ေနထိုင္ရသည္။ အေၿခေန တည္ၿငိမ္စၿပဳခ်ိန္ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၿပန္လာေတာ့ မိမိ၏ ဓါတ္အားေပး စက္ရံု သည္လည္းဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရ ေလၿပီ၊ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဦးအံုးေဖ သည္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လံုးဝ မလုပ္ကိုင္ေတာ့ေပ။
ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ မလိုသူအခ်ိဳ ႔ ၏ ေခ်ာက္တြန္းမူေၾကာင့္ ဂ်ပန္တို႔၏ ၿငိဳၿငင္မူ ကို ခံခဲ့ရရွာသည္။ရွိသမွ်အတြင္းပစၥည္း မ်ားကို ေရာင္းခ်ကာ 1943 ၾသဂုတ္လ 1 ရက္ေန႔ တြင္ ထုတ္ေဝေသာ ဂ်ပန္ပိုက္ဆံ ၁၀ က်ပ္တန္ ဗမာနိုင္ငံေတာ္ လြတ္လပ္ေရး ေငြစု စာခ်ဳပ္ အမ်ားအၿပား ဝယ္ယူၿပေတာ့မွ ဂ်ပန္တို႔ ဦးအံုးေဖ အေပၚ အၿမင္ၾကည္လာသည္။
မိသားစု စားဝတ္ေနေရးကို သားၿဖစ္သူ ဦးစိုးတင္မွ နန္းေတာ္ရံုတြင္ ဇာတ္ပြဲမ်ားသြင္း၍ ဝင္ေငြ ရွာရသည္။ ဖက္ဆစ္ ေတာ္လွန္ေရးစတင္၍ ဂ်ပန္မ်ားေၿပးကာနီးတြင္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္မတိုင္မီက ဦးအံုးေဖထံမွ ေငြဒဂၤါးမ်ား ယူကာ ေရႊေငြ လက္ဝတ္ရတနာ နွင့္ လယ္ယာမ်ားကို အေပါင္ထားသူမ်ားက ဂ်ပန္ကင္ေပတိုင္မ်ားကို အားကိုးကာ ဂ်ပန္ေငြ စကၠဴမ်ားၿဖင့္ ၿပန္လည္ ေရြးယူၾကသည္။ ဦးအံုးေဖ လည္းဂ်ပန္ မ်ားကို ေၾကာက္ရ၍ ဂ်ပန္ေငြစကၠဴ မ်ားကို လကၡံရေလသည္။
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ကာလအတြင္း စစ္ေၿပးဘဝၿဖင့္ ဘီလူးကၽႊန္းသို႔ ဒုတိယအၾကိမ္ သြားေရာက္ေနရၿပန္သည္။ ဂ်ပန္မ်ားလက္နက္ခ်၍ ဦးအံုးေဖ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၿပန္လာေသာအခါ ဦးအံုးေဖလက္ထဲတြင္ အဂၤလိပ္ေငြ ၃၅၀ က်ပ္သာရွိေတာ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဦးအံုးေဖ သည္ ဇရာ အက်ပိုင္းသို႔ ေရာက္လာသည္သာမက လည္ေခ်ာင္းနာေရာဂါ ကိုလည္း စတင္ခံစားေနရရွာသည္။
1945 စက္တင္ဘာ 16 တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္ ၉နာရီအခ်ိန္တြင္ က်ိဳက္သလႅန္ေစတီရွိရာ နာဂဝိသေတာင္စြယ္ အေရွ ႔ေတာင္ေထာင့္ ကမ္းပါးယံၾကီး ၿပိဳၾကသြားသည္ ပဌါန္းဇရပ္ ပါသြားရံုမက ေရႊစာရံ ေက်ာင္းတိုက္ဇရပ္ပါ ပိ၍ ခိုကိုးရာမဲ့ သူ အေယာက္ ၂၀ ခန္႔ ေၿမပိေသဆံုးရွာသည္၊ ခ်က္ခ်င္းမၿပဳၿပင္လ်င္ ေနာက္ထပ္ အဆင့္လိုက္ ၿပိဳၾကနိုင္သည္။သိုၿဖင့္၍ ရင္ၿပင္ေတာ္ၿပဳၿပင္ေရး အဖြဲ႔ ကို ခ်က္ခ်င္းဖြဲ႔ ၍ ဦးအံုးေဖမွာ ဥကၠဌ တာဝန္ယူရသည္။ဂ်ပန္အေၿပး အဂၤလိပ္ အဝင္ၿဖစ္၍ ဦးအံုးေဖလက္ထဲတြင္ အဂၤလိပ္ေငြ ၃၅၀ က်ပ္သာရွိသည္။ ထိုေၾကာင့္ စိန္ထည္ပစၥည္းေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ေပါင္နံွေရာင္းခ်၍ အလွဴ ေငြ ထည္ဝင္ခဲ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္တို႔က သံၿဖဴဇရပ္မွ ထိုင္းနိုင္ငံ ဘန္ေပါင္အထိ 415 km ရွည္ေသာ ေသမင္းတမန္ ရထားလမ္းကို ေဖါက္လုပ္ရာ ၿမန္မာနိုင္ငံသား ၂ သိန္းေက်ာ္ ေခၽြးတပ္သားအၿဖစ္ စုေဆာင္းခံရသည္။ ၈ သာင္းေက်ာ္ အသက္ဆံုးရွဳံးသည္။ ေသဆံုးသူ ဦးေ၇သည္ မီးရထားဇလီဖါးတံုး အေရအတြက္နွင့္ ညီမွ်သည္။
1946 ဒီဇင္ဘာ 18 တြင္ ေသဆံုးသူမ်ားအတြက္ သံၿဖဴဇရပ္တြင္ သရဏဂံု တင္ပြဲ က်င္းပၿပဳလုပ္သည္။သရဏဂံု တင္ပြဲမ က်င္းပမွီ ၁၈ ရက္အလို ေမာ္လၿမိဳင္အေရးပိုင္က ၿမိဳမိၿမိဳဖ မ်ားကို အစည္းေဝးေခၚသည္။ဦးအံုးေဖက သံဃာေတာ္မ်ားကို သကၤန္း ၊ထီ၊ဖိနပ္ လွဴရန္ ကတိၿပဳသည္၊ အစည္းအေဝက်င္းပေနစဥ္ ဦးအံုးေဖ ေခ်ာင္းဆိုးရာ ေသြးပါသည္ ဦးအံုးေဖသည္ မိမိ၏ ယာဥ္ေမာင္းအား မိမိ၏ ေအာ္စတင္ကားၿဖင့္ အိမ္သို႔ အၿမန္ေမာင္းေစရာ ဦးအံုးေဖ၏ အိမ္မေရာက္မီ ကိုက္ ၂၀၀ အကြာတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးေသြးအံကာ ကားေပၚမွာပင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။
ေရွးအခါက ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ဘာသာေပါင္းစံုတို႔ ၏ သခ်ိဳင္းမ်ားရွိသည္၊ဦးဇိန ဘုရား အေနာက္ဘက္ ေတာင္ေၿခတြင္ ရွိသည္၊ၿမိဳ ႔လူဦးေရ တိုးပြါးလာသလို ၿမိဳ ႔ကလည္ ခ်ဲ ႔လာသၿဖင့္ အေလာင္းသၿဂိဳလ္ရန္ ေၿမေနရာ အခက္အခဲ ရိွလာသည္
ဦးဇိန ရင္ၿပင္ေပၚရွိ ခ်မ္းသာၾကီးဘုရား ဒါယကာ သမာဓိၿမိဳ ႔ဝန္ ဦးေရႊရိုးက မိမိပိုင္ ေၿမနီကုန္းရာဘာေတာၾကီးကို သုသာန္အၿဖစ္အသံုးၿပဳရန္ လွဴဒါန္းသည္ ဦးေရႊရိုး ကြယ္လြန္ေသာ္ ေၿမးၿဖစ္သူ ဦးဘသက္က ေၿမနီကုန္း သုသာန္ကို ဆက္လက္ထိန္္းသိမ္းသည္ ဦးဘသက္ နွင့္ ဦးအံုးေဖ မွာ ခင္မင္ရင္းနွီးသူ ၿဖစ္၍ ေၿမနီကုန္း သုသာန္ နယ္ေၿမအတြင္း ကၽြန္းပင္ကုန္း သခ်ိဳင္းေၿမကြက္ကို မိမိ၏မိသားစုသၿဂိဳလ္ရန္ ေၿမကြက္အၿဖစ္ သတ္မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည္၊ ူ ဦးဘသက္က လိုက္ေလ်ွာသည္။
ဦးအံုးေဖ ၏ ရုပ္အေလာင္းကို ေၿမနီကုန္း သုသာန္ နယ္ေၿမအတြင္း ကၽြန္းပင္ကုန္း သခ်ိဳင္း တြင္ ဂူသြင္း သၿဂိဳလ္သည္ ဦးအံုးေဖ၏ ဇာတ္လမ္းကားမၿပီးဆံုးေသးေပ။
ဦးအံုးေဖ ကြယ္လြန္ၿပီး ၁၂ နွစ္ အၾကာ 1958 မတ္လ 31 တြင္ဇနီးၿဖစ္သူ ေဒၚေငြညြန္ ႔ ကြယ္လြန္သည္။ ဦးအံုးေဖ၏ ဂူနံေဘးတြင္ ဂူသြင္း သၿဂိဳလ္သည္။
ယခုေခတ္ကာလ စစ္ေကာင္စီ လက္ထက္တြင္ ၿမန္မာ နိုင္ငံ၏ အရွည္ဆံုး သံလြင္တံတား(ေမာ္လၿမိဳင္) ကို တည္ေဆာက္ရာ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ မီးရထားဘူတာရံုနွင့္ ကားမ်ားရပ္နားရန္ စခန္းတည္ေဆာက္ရန္ ေၿမနီကုန္းသုသာန္ကို ဖ်က္သိမ္းသည္။
2002 ခုနွစ္တြင္ သခ်ိဳင္းမ်ားဖ်က္ေနေၾကာင္းသတင္းရ၍ ဦးအံုးေဖ၏ ေၿမးမ်ားက ခ်က္ခ်င္းသြား ေရာက္ေသာ္လည္း ဦးအံုးေဖ၏ ဂူမွာဖ်က္ၿပီးေန သည္ကို ေတြ႔ ရသည္ ပါးစပ္တြင္ထည္ထားေသာ ကူးတို႔ခ ေရႊမတ္ေစ့ နွင့္ လက္ဝတ္ရတနာ အခ်ိဳ ႔သုဘရာဇာမ်ားရသည္ဟု သတင္းရသည္ ေဒၚေငြညြန္ ႔ ၏ဂူကိုဖ်က္ရာ ေရႊကြတ္ ပယင္းၾကယ္သီးတစံု ရသည္ ၾကယ္သီးကို သုဘရာဇာမ်ားအားေပးလိုက္ရာ သုဘရာဇာမ်ားက ဦးအံုးေဖတို႔ ဇနီးေမာင္နံ ရုပ္ၾကြင္းမ်ားအား သြက္သြက္လက္လက္ မီးသၿဂိဳလ္ ၾကရာ ၂ နာရီအတြင္း အရိုးၿပာက်သည္။ အရိုးၿပာ မ်ားကို ပိႏၷဲကုန္း သုသာန္ တြင္ အမွတ္သားလုပ္၍ ၿမဳပ္နွံသည္။
ဤတြင္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ ကို လွ်ပ္စစ္မီးေပး၍ ဂုဏ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ဦးအံုးေဖ၏ ဇာတ္လမ္းကား ၿပီးဆံုး သြားေလေတာ့သည္။
(မွီၿငမ္း-ဆရာအံ႔ေက်ာ္၏ ေမာ္လၿမိဳင္ ေရႊေတာင္ေက်ာင္းတိုက္ သမိုင္း နွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ မဂၢဇင္း ၁၉၉၇ မွ)
ေမာ္လၿမိဳင္ကို ဂ်ပန္မ်ား တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခ်ိန္ စစ္ေၿပးဘဝၿဖင့္ ဘီလူးကၽႊန္းသို႔ သြားေရာက္ေနထိုင္ရသည္။ အေၿခေန တည္ၿငိမ္စၿပဳခ်ိန္ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၿပန္လာေတာ့ မိမိ၏ ဓါတ္အားေပး စက္ရံု သည္လည္းဖ်က္ဆီးခံခဲ့ရ ေလၿပီ၊ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဦးအံုးေဖ သည္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လံုးဝ မလုပ္ကိုင္ေတာ့ေပ။
ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ မလိုသူအခ်ိဳ ႔ ၏ ေခ်ာက္တြန္းမူေၾကာင့္ ဂ်ပန္တို႔၏ ၿငိဳၿငင္မူ ကို ခံခဲ့ရရွာသည္။ရွိသမွ်အတြင္းပစၥည္း မ်ားကို ေရာင္းခ်ကာ 1943 ၾသဂုတ္လ 1 ရက္ေန႔ တြင္ ထုတ္ေဝေသာ ဂ်ပန္ပိုက္ဆံ ၁၀ က်ပ္တန္ ဗမာနိုင္ငံေတာ္ လြတ္လပ္ေရး ေငြစု စာခ်ဳပ္ အမ်ားအၿပား ဝယ္ယူၿပေတာ့မွ ဂ်ပန္တို႔ ဦးအံုးေဖ အေပၚ အၿမင္ၾကည္လာသည္။
မိသားစု စားဝတ္ေနေရးကို သားၿဖစ္သူ ဦးစိုးတင္မွ နန္းေတာ္ရံုတြင္ ဇာတ္ပြဲမ်ားသြင္း၍ ဝင္ေငြ ရွာရသည္။ ဖက္ဆစ္ ေတာ္လွန္ေရးစတင္၍ ဂ်ပန္မ်ားေၿပးကာနီးတြင္ ဒုတိယ ကမၻာစစ္မတိုင္မီက ဦးအံုးေဖထံမွ ေငြဒဂၤါးမ်ား ယူကာ ေရႊေငြ လက္ဝတ္ရတနာ နွင့္ လယ္ယာမ်ားကို အေပါင္ထားသူမ်ားက ဂ်ပန္ကင္ေပတိုင္မ်ားကို အားကိုးကာ ဂ်ပန္ေငြ စကၠဴမ်ားၿဖင့္ ၿပန္လည္ ေရြးယူၾကသည္။ ဦးအံုးေဖ လည္းဂ်ပန္ မ်ားကို ေၾကာက္ရ၍ ဂ်ပန္ေငြစကၠဴ မ်ားကို လကၡံရေလသည္။
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး ကာလအတြင္း စစ္ေၿပးဘဝၿဖင့္ ဘီလူးကၽႊန္းသို႔ ဒုတိယအၾကိမ္ သြားေရာက္ေနရၿပန္သည္။ ဂ်ပန္မ်ားလက္နက္ခ်၍ ဦးအံုးေဖ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၿပန္လာေသာအခါ ဦးအံုးေဖလက္ထဲတြင္ အဂၤလိပ္ေငြ ၃၅၀ က်ပ္သာရွိေတာ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဦးအံုးေဖ သည္ ဇရာ အက်ပိုင္းသို႔ ေရာက္လာသည္သာမက လည္ေခ်ာင္းနာေရာဂါ ကိုလည္း စတင္ခံစားေနရရွာသည္။
1945 စက္တင္ဘာ 16 တနဂၤေႏြေန႔ နံနက္ ၉နာရီအခ်ိန္တြင္ က်ိဳက္သလႅန္ေစတီရွိရာ နာဂဝိသေတာင္စြယ္ အေရွ ႔ေတာင္ေထာင့္ ကမ္းပါးယံၾကီး ၿပိဳၾကသြားသည္ ပဌါန္းဇရပ္ ပါသြားရံုမက ေရႊစာရံ ေက်ာင္းတိုက္ဇရပ္ပါ ပိ၍ ခိုကိုးရာမဲ့ သူ အေယာက္ ၂၀ ခန္႔ ေၿမပိေသဆံုးရွာသည္၊ ခ်က္ခ်င္းမၿပဳၿပင္လ်င္ ေနာက္ထပ္ အဆင့္လိုက္ ၿပိဳၾကနိုင္သည္။သိုၿဖင့္၍ ရင္ၿပင္ေတာ္ၿပဳၿပင္ေရး အဖြဲ႔ ကို ခ်က္ခ်င္းဖြဲ႔ ၍ ဦးအံုးေဖမွာ ဥကၠဌ တာဝန္ယူရသည္။ဂ်ပန္အေၿပး အဂၤလိပ္ အဝင္ၿဖစ္၍ ဦးအံုးေဖလက္ထဲတြင္ အဂၤလိပ္ေငြ ၃၅၀ က်ပ္သာရွိသည္။ ထိုေၾကာင့္ စိန္ထည္ပစၥည္းေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ေပါင္နံွေရာင္းခ်၍ အလွဴ ေငြ ထည္ဝင္ခဲ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ပန္တို႔က သံၿဖဴဇရပ္မွ ထိုင္းနိုင္ငံ ဘန္ေပါင္အထိ 415 km ရွည္ေသာ ေသမင္းတမန္ ရထားလမ္းကို ေဖါက္လုပ္ရာ ၿမန္မာနိုင္ငံသား ၂ သိန္းေက်ာ္ ေခၽြးတပ္သားအၿဖစ္ စုေဆာင္းခံရသည္။ ၈ သာင္းေက်ာ္ အသက္ဆံုးရွဳံးသည္။ ေသဆံုးသူ ဦးေ၇သည္ မီးရထားဇလီဖါးတံုး အေရအတြက္နွင့္ ညီမွ်သည္။
1946 ဒီဇင္ဘာ 18 တြင္ ေသဆံုးသူမ်ားအတြက္ သံၿဖဴဇရပ္တြင္ သရဏဂံု တင္ပြဲ က်င္းပၿပဳလုပ္သည္။သရဏဂံု တင္ပြဲမ က်င္းပမွီ ၁၈ ရက္အလို ေမာ္လၿမိဳင္အေရးပိုင္က ၿမိဳမိၿမိဳဖ မ်ားကို အစည္းေဝးေခၚသည္။ဦးအံုးေဖက သံဃာေတာ္မ်ားကို သကၤန္း ၊ထီ၊ဖိနပ္ လွဴရန္ ကတိၿပဳသည္၊ အစည္းအေဝက်င္းပေနစဥ္ ဦးအံုးေဖ ေခ်ာင္းဆိုးရာ ေသြးပါသည္ ဦးအံုးေဖသည္ မိမိ၏ ယာဥ္ေမာင္းအား မိမိ၏ ေအာ္စတင္ကားၿဖင့္ အိမ္သို႔ အၿမန္ေမာင္းေစရာ ဦးအံုးေဖ၏ အိမ္မေရာက္မီ ကိုက္ ၂၀၀ အကြာတြင္ ေခ်ာင္းဆိုးေသြးအံကာ ကားေပၚမွာပင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။
ေရွးအခါက ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု ဘာသာေပါင္းစံုတို႔ ၏ သခ်ိဳင္းမ်ားရွိသည္၊ဦးဇိန ဘုရား အေနာက္ဘက္ ေတာင္ေၿခတြင္ ရွိသည္၊ၿမိဳ ႔လူဦးေရ တိုးပြါးလာသလို ၿမိဳ ႔ကလည္ ခ်ဲ ႔လာသၿဖင့္ အေလာင္းသၿဂိဳလ္ရန္ ေၿမေနရာ အခက္အခဲ ရိွလာသည္
ဦးဇိန ရင္ၿပင္ေပၚရွိ ခ်မ္းသာၾကီးဘုရား ဒါယကာ သမာဓိၿမိဳ ႔ဝန္ ဦးေရႊရိုးက မိမိပိုင္ ေၿမနီကုန္းရာဘာေတာၾကီးကို သုသာန္အၿဖစ္အသံုးၿပဳရန္ လွဴဒါန္းသည္ ဦးေရႊရိုး ကြယ္လြန္ေသာ္ ေၿမးၿဖစ္သူ ဦးဘသက္က ေၿမနီကုန္း သုသာန္ကို ဆက္လက္ထိန္္းသိမ္းသည္ ဦးဘသက္ နွင့္ ဦးအံုးေဖ မွာ ခင္မင္ရင္းနွီးသူ ၿဖစ္၍ ေၿမနီကုန္း သုသာန္ နယ္ေၿမအတြင္း ကၽြန္းပင္ကုန္း သခ်ိဳင္းေၿမကြက္ကို မိမိ၏မိသားစုသၿဂိဳလ္ရန္ ေၿမကြက္အၿဖစ္ သတ္မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုသည္၊ ူ ဦးဘသက္က လိုက္ေလ်ွာသည္။
ဦးအံုးေဖ ၏ ရုပ္အေလာင္းကို ေၿမနီကုန္း သုသာန္ နယ္ေၿမအတြင္း ကၽြန္းပင္ကုန္း သခ်ိဳင္း တြင္ ဂူသြင္း သၿဂိဳလ္သည္ ဦးအံုးေဖ၏ ဇာတ္လမ္းကားမၿပီးဆံုးေသးေပ။
ဦးအံုးေဖ ကြယ္လြန္ၿပီး ၁၂ နွစ္ အၾကာ 1958 မတ္လ 31 တြင္ဇနီးၿဖစ္သူ ေဒၚေငြညြန္ ႔ ကြယ္လြန္သည္။ ဦးအံုးေဖ၏ ဂူနံေဘးတြင္ ဂူသြင္း သၿဂိဳလ္သည္။
ယခုေခတ္ကာလ စစ္ေကာင္စီ လက္ထက္တြင္ ၿမန္မာ နိုင္ငံ၏ အရွည္ဆံုး သံလြင္တံတား(ေမာ္လၿမိဳင္) ကို တည္ေဆာက္ရာ ေမာ္လၿမိဳင္တြင္ မီးရထားဘူတာရံုနွင့္ ကားမ်ားရပ္နားရန္ စခန္းတည္ေဆာက္ရန္ ေၿမနီကုန္းသုသာန္ကို ဖ်က္သိမ္းသည္။
2002 ခုနွစ္တြင္ သခ်ိဳင္းမ်ားဖ်က္ေနေၾကာင္းသတင္းရ၍ ဦးအံုးေဖ၏ ေၿမးမ်ားက ခ်က္ခ်င္းသြား ေရာက္ေသာ္လည္း ဦးအံုးေဖ၏ ဂူမွာဖ်က္ၿပီးေန သည္ကို ေတြ႔ ရသည္ ပါးစပ္တြင္ထည္ထားေသာ ကူးတို႔ခ ေရႊမတ္ေစ့ နွင့္ လက္ဝတ္ရတနာ အခ်ိဳ ႔သုဘရာဇာမ်ားရသည္ဟု သတင္းရသည္ ေဒၚေငြညြန္ ႔ ၏ဂူကိုဖ်က္ရာ ေရႊကြတ္ ပယင္းၾကယ္သီးတစံု ရသည္ ၾကယ္သီးကို သုဘရာဇာမ်ားအားေပးလိုက္ရာ သုဘရာဇာမ်ားက ဦးအံုးေဖတို႔ ဇနီးေမာင္နံ ရုပ္ၾကြင္းမ်ားအား သြက္သြက္လက္လက္ မီးသၿဂိဳလ္ ၾကရာ ၂ နာရီအတြင္း အရိုးၿပာက်သည္။ အရိုးၿပာ မ်ားကို ပိႏၷဲကုန္း သုသာန္ တြင္ အမွတ္သားလုပ္၍ ၿမဳပ္နွံသည္။
ဤတြင္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ ကို လွ်ပ္စစ္မီးေပး၍ ဂုဏ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ ဦးအံုးေဖ၏ ဇာတ္လမ္းကား ၿပီးဆံုး သြားေလေတာ့သည္။
(မွီၿငမ္း-ဆရာအံ႔ေက်ာ္၏ ေမာ္လၿမိဳင္ ေရႊေတာင္ေက်ာင္းတိုက္ သမိုင္း နွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ မဂၢဇင္း ၁၉၉၇ မွ)
Sunday, April 10, 2011
ဓါတ္မီးသူေဌး ဦးအံုးေဖ (၂)
ဦးအံုးေဖ၏ စြမ္းေဆာင္မူၿဖင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ သည္ လွ်ပ္စစ္မီးမ်ားၿဖင့္ လင္းထိန္ကာ သာယာလာခဲ့ေလသည္ သို႔ ေသာ္ ေမာ္လၿမိဳင္နွင့္ လွ်ပ္စစ္မီးကံၾကမၼာကာ ရရွည္မတည္ၿမဲခဲ့့ေခ် ၁၅ နွစ္ခန္႔သာ ဦးအံုးေဖသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ကို လွ်ပ္စစ္မီး ေပးနိုင္ခဲ့သည္။
၁၉၄၂ ဇန္န၀ါရီ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း နွင့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္မ်ား ဦးေဆာင္ေသာ BIA တပ္မ်ား နွင့္ ဂ်ပန္ တပ္မ်ားသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ၾကေလသည္။
ၿမ၀တီလမ္းမွ၀င္လာေသာ BIA နွင့္ ဂ်ပန္တပ္မ်ားက ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ အေရွဘက္ကမ္း ေညာင္ပင္ဆိပ္၊ က်ိဳက္မေရာ၊ ငန္းေတးဘက္မွလည္ေကာင္း၊ ၿမိတ္ ထား၀ယ္ ဘက္မွ ၀င္ေရာက္လာေသာ BIA တပ္မ်ား နွင့္ ဂ်ပန္ တပ္မ်ား က မုဒံုလမ္း ေစ်ခ်ိဳ ဘက္မွ ၀င္လာကာ အေ၀းပစ္အေၿမာက္ မ်ားကို အသံုးၿပဳကာ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၀န္းရံ တိုက္ခိုက္ၾကသည္။
အဂၤလိပ္မ်ားက ေမာ္လၿမိဳင္ေတာင္ရိဳးတန္းတေလွ်ာက္၊ ၿမိဳ ႔လယ္ မိုင္ဒါကြင္းနွင့္ လမ္းမ်ားမွ ခုခံၾကသည္၊ တေန႔လံုး နွင့္ တညလံုး တိုက္ပြဲမ်ား ၿဖစ္ၿပီးေနာက္ ၿဗိတိသွ် တပ္မ်ားက နံနက္ သံုးနာရီတြင္ မုတၱမသို ႔ ရရာ ေလွ၊ ေဖါင္၊ သေဘၤာ မ်ားၿဖင့္ ဆုတ္ေၿပးၾကသည္။
ၿဗိတိသွ် တပ္မ်ား ေမာ္လၿမိဳင္မွ မဆုတ္ခြါ မွီ ဦးအံုးေေဖ၏ ဓါတ္အားေပးစက္ရံုကို ဒိုင္းနမိုက္ မ်ားၿဖင့္ ေဖါက္ခြဲ ဖ်က္ဆီးသြားခဲ့ ေလသည္။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဦးအံုးေဖ၏ ေမာ္လၿမိဳင္ လွ်ပ္စစ္မီးေပးစီမံကိန္းလည္း တစခန္း ရပ္သြားေလေတာ့သည္။
ဦးအံုးေဖ၏ ဘ၀ၿဖစ္စဥ္သည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔၏ အထင္ကရ မ်ားနွင့္ မ်ားစြာ ဆက္စပ္ေနသၿဖင့္ ဆက္လက္ေဖၚၿပခ်င္ ပါေသးသည္။
ဦးအံုးေဖ၏ အဖိုးအဖြါး မ်ားမွာ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ ေတာင္ေလးလံုးေက်ာင္းတိုက္ကို ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခဲေသာ မူလေက်ာင္း ဒါယကာ ဒါယိကာ မ်ားၿဖင္ေသာ ဦးေရႊဂန္+ေဒၚမဲမ တို႔ ၿဖစ္သည္။
ဦးေရႊဂန္+ေဒၚမဲမ တို႔၏ သားသမီးေၿခာက္ဦးအနက္ စတုတၳေၿမာက္ သားၿဖစ္ေသာ ဦးဖလ္ သည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ ဆင္ၿဖဴေက်ာင္း ဒါယကာ ဒါယိကာ မ်ားၿဖင္ေသာ ဦးသာညင္း+ေဒၚပြင့္ တို႔ ၏ သမီး ေဒၚယဥ္ နွင့္ သင့္ၿမတ္ရာတြင္ သားသမီး သံုးဦး ထြန္းကားခဲေလသည္။
(၁) ဦးသြင္ (ဆာဦးသြင္)
(၂) ေဒၚနွင္းအိ
(၃) ဦအံုးေဖ (ဓါတ္မီးသူေဌး) တို႔ ၿဖစ္သည္။
အကိုအၾကီးဆံုး ဆာဦးသြင္ အေၾကာင္းကိုလည္း အခါအခြင့္ သင့္၍ ေဖၚၿပခ်င္ပါေသးသည္။ အဂၤလိပ္ ေခတ္က ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ဆာဘြဲ ႔ ခ်ီးၿမင့္ၿခင္းခံရေသာ ၿမန္မာအမ်ိဳးသား သံုးဦး ရွိခဲ့ပါသည္။၎တုိ႔မွာ
(၁)ဆာေမာင္ၾကီး
(၂)ဆာဘိုးသာ နွင့္
(၃)ဆာဦးသြင္ တို႔ ၿဖစ္သည္။
ဆာဦးသြင္မွာ အဂၤလိပ္ တို႔၏ စတီးဘရားသား ကုမၸဏ၊ီ ခ်စ္တီးကုလားမ်ားနွင့္ ၿပိဳင္ဆိုင္ကာ စပါးပြဲစားလုပ္ခဲ့ ရာမွ ထိပ္ထိပ္ၾကဲ ခ်မ္းသာလာသူၿဖစ္သည္။တိပိကဋရ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီး၏ ရဟန္းဒါယကာ လည္းၿဖစ္သည္။
ဆာဦးသြင္သည္ မိဘမ်ားၿဖစ္ၾကေသာ ဦးဖလ္+ေဒၚယဥ္ တို႔ ေခါင္းခ်ခဲ့ေသာ ေနရာ မိမိတို႔ ညီအကို ေမာင္နွမမ်ား ေမြးဖြါးခ်က္ၿမဳပ္ခဲ့ေသာ ဒိုင္းဝန္ကြင္း ရွိ ေနအိမ္ေနရာတြင္ ေရႊခ်က္သို လြမ္းေစတီကို တည္ထားခဲ့သည္။ထိုေစတီနွင့္ တဆက္ထဲ ဓမၼာရံုၾကီးကိုလည္း တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့သည္။ထိုဓမၼာရံုကို မိဘမ်ားအား ေက်းဇူးဆပ္ေသာ အေနၿဖင့္ မိဘမ်ား၏အမည္မ်ားၿဖင့္ေသာ ဦးဖလ္+ေဒၚယဥ္ကိုယူကာ ဖလ္-ယဥ္ ဓမၼာရံုဟု အမည္ေခၚတြင္ေစခဲ့သည္။
အေနာက္ရွမ္းကုန္းလမ္း နွင့္ ေမာင္ကေလးလမ္းၾကား၊ လမ္းသစ္လမ္းေပၚတြင္တည္ရွိသည္။
ဦးအံုးေဖ အေၾကာင္းကို ဆက္ပါဦးမည္။ ဦးအံုးေဖကို 1884 တြင္ ယခု ဒိုင္းဝန္ကြင္းရွိ ေရႊခ်က္သို ေစတီ ရွိရာ ေနအိမ္တြင္ ေမြးဖြါးခဲ့သည္။ဦးဖလ္+ေဒၚယဥ္ သည္ အငယ္ဆံုးသားေလး ၿဖစ္ေသာ ေမာင္အံုးေဖ ကို အခ်စ္ပို၍ အလိုလိုက္သည္။
ေမာင္အံုးေဖ သည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ စိန႔္ပက္ထရစ္ ယခု အ.ထ.က (၅) မွ (၁၀) တန္းေအာင္ၿမင္သည္။အဂၤလိပ္စာ အေရး အေၿပာအဆို က်မ္းက်င္္ရံုသာမက ခ်စ္တီးစကား၊ ဘဂၤါလီစကား၊မြန္စကားတို႔ ကို ေကာင္းမြန္ေရလည္စြာ ေၿပာဆိုတတ္သည္။
၁၀ တန္းေအာင္ေသာ္ တကၠသိုလ္ သို႔ ဆက္မတက္ပဲ မိဘမ်ား၏စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ကို ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ ခဲ့သည္၊ေလာင္းကစားမဖက္ က ံဥာဏ္ ဝိရိယ ရွိေသာ ေမာင္အံုးေဖသည္ သံုးေလးနွစ္ အတြင္း သူေဌးေလး ေမာင္အံုးေဖ ၿဖစ္လာသည္၊
ေမာင္အံုးေဖ အသက္ ၂၄ နွစ္ အရြယ္တြင္ ဖက္တန္းရပ္မွ ကုန္သည္ၾကီး ဦးဟန္+ေဒၚသင္းရီ တို႔၏ သမီး ကြန္ဗင့္ (ယခု အေဝးသင္တကၠသိုလ္ ေမာ္လၿမိဳင္ ဌါနခြဲ) ေက်ာင္းသူ မေငြညြန္ ႔ နွင့္ လက္ထပ္ သည္၊ မေငြညြန္႔ အသက္ ၁၆ နွစ္သာရွိေသးသည္။
က ံဥာဏ္ ဝိရိယ ကို အေၿခခံကာ ၾကိဳးစားေသာေၾကာင့္ စီးပြါးေရးမွာ ဒီေရအလား တိုးပြါးလာသည္၊လယ္ဧက ၈၀၀၀ ေက်ာ္ ပိုင္ဆိုင္လာသည္၊ရာဘာၿခံမ်ားလည္း ပိုင္ဆိုင္လာသည္၊ ဘီလူးကၽႊန္း ဘုရားၾကီးကုန္း ဆန္စက္နွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ မရမ္းကုန္း သစ္စက္တို႔ ကို ပိုင္ဆိုင္လာသည္။
ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ တြင္ ဦးအံုးေဖ ပိုင္ဆိုင္ေသာ တိုက္အလံုးေပါင္း ၁၀၈ လံုးရွိသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္မီး ကုမၸဏီ ပိုင္ရွင္လည္းၿဖစ္သည္၊ ဂလုပ္ရံု ပိုင္ရွင္လည္းၿဖစ္သည္၊ ဂလုပ္ရံုမွာ ဦးအံုးေဖ လက္ထက္တြင္ နန္းေတာ္ရံု ဟု အမည္ေၿပာင္းလိုက္သည္။
၁၉၄၂ ဇန္န၀ါရီ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း နွင့္ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္၀င္မ်ား ဦးေဆာင္ေသာ BIA တပ္မ်ား နွင့္ ဂ်ပန္ တပ္မ်ားသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ၾကေလသည္။
ၿမ၀တီလမ္းမွ၀င္လာေသာ BIA နွင့္ ဂ်ပန္တပ္မ်ားက ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ အေရွဘက္ကမ္း ေညာင္ပင္ဆိပ္၊ က်ိဳက္မေရာ၊ ငန္းေတးဘက္မွလည္ေကာင္း၊ ၿမိတ္ ထား၀ယ္ ဘက္မွ ၀င္ေရာက္လာေသာ BIA တပ္မ်ား နွင့္ ဂ်ပန္ တပ္မ်ား က မုဒံုလမ္း ေစ်ခ်ိဳ ဘက္မွ ၀င္လာကာ အေ၀းပစ္အေၿမာက္ မ်ားကို အသံုးၿပဳကာ ေမာ္လၿမိဳင္ကို ၀န္းရံ တိုက္ခိုက္ၾကသည္။
အဂၤလိပ္မ်ားက ေမာ္လၿမိဳင္ေတာင္ရိဳးတန္းတေလွ်ာက္၊ ၿမိဳ ႔လယ္ မိုင္ဒါကြင္းနွင့္ လမ္းမ်ားမွ ခုခံၾကသည္၊ တေန႔လံုး နွင့္ တညလံုး တိုက္ပြဲမ်ား ၿဖစ္ၿပီးေနာက္ ၿဗိတိသွ် တပ္မ်ားက နံနက္ သံုးနာရီတြင္ မုတၱမသို ႔ ရရာ ေလွ၊ ေဖါင္၊ သေဘၤာ မ်ားၿဖင့္ ဆုတ္ေၿပးၾကသည္။
ၿဗိတိသွ် တပ္မ်ား ေမာ္လၿမိဳင္မွ မဆုတ္ခြါ မွီ ဦးအံုးေေဖ၏ ဓါတ္အားေပးစက္ရံုကို ဒိုင္းနမိုက္ မ်ားၿဖင့္ ေဖါက္ခြဲ ဖ်က္ဆီးသြားခဲ့ ေလသည္။
ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဦးအံုးေဖ၏ ေမာ္လၿမိဳင္ လွ်ပ္စစ္မီးေပးစီမံကိန္းလည္း တစခန္း ရပ္သြားေလေတာ့သည္။
ဦးအံုးေဖ၏ ဘ၀ၿဖစ္စဥ္သည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔၏ အထင္ကရ မ်ားနွင့္ မ်ားစြာ ဆက္စပ္ေနသၿဖင့္ ဆက္လက္ေဖၚၿပခ်င္ ပါေသးသည္။
ဦးအံုးေဖ၏ အဖိုးအဖြါး မ်ားမွာ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ ေတာင္ေလးလံုးေက်ာင္းတိုက္ကို ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခဲေသာ မူလေက်ာင္း ဒါယကာ ဒါယိကာ မ်ားၿဖင္ေသာ ဦးေရႊဂန္+ေဒၚမဲမ တို႔ ၿဖစ္သည္။
ဦးေရႊဂန္+ေဒၚမဲမ တို႔၏ သားသမီးေၿခာက္ဦးအနက္ စတုတၳေၿမာက္ သားၿဖစ္ေသာ ဦးဖလ္ သည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ ဆင္ၿဖဴေက်ာင္း ဒါယကာ ဒါယိကာ မ်ားၿဖင္ေသာ ဦးသာညင္း+ေဒၚပြင့္ တို႔ ၏ သမီး ေဒၚယဥ္ နွင့္ သင့္ၿမတ္ရာတြင္ သားသမီး သံုးဦး ထြန္းကားခဲေလသည္။
(၁) ဦးသြင္ (ဆာဦးသြင္)
(၂) ေဒၚနွင္းအိ
(၃) ဦအံုးေဖ (ဓါတ္မီးသူေဌး) တို႔ ၿဖစ္သည္။
အကိုအၾကီးဆံုး ဆာဦးသြင္ အေၾကာင္းကိုလည္း အခါအခြင့္ သင့္၍ ေဖၚၿပခ်င္ပါေသးသည္။ အဂၤလိပ္ ေခတ္က ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ဆာဘြဲ ႔ ခ်ီးၿမင့္ၿခင္းခံရေသာ ၿမန္မာအမ်ိဳးသား သံုးဦး ရွိခဲ့ပါသည္။၎တုိ႔မွာ
(၁)ဆာေမာင္ၾကီး
(၂)ဆာဘိုးသာ နွင့္
(၃)ဆာဦးသြင္ တို႔ ၿဖစ္သည္။
ဆာဦးသြင္မွာ အဂၤလိပ္ တို႔၏ စတီးဘရားသား ကုမၸဏ၊ီ ခ်စ္တီးကုလားမ်ားနွင့္ ၿပိဳင္ဆိုင္ကာ စပါးပြဲစားလုပ္ခဲ့ ရာမွ ထိပ္ထိပ္ၾကဲ ခ်မ္းသာလာသူၿဖစ္သည္။တိပိကဋရ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီး၏ ရဟန္းဒါယကာ လည္းၿဖစ္သည္။
ဆာဦးသြင္သည္ မိဘမ်ားၿဖစ္ၾကေသာ ဦးဖလ္+ေဒၚယဥ္ တို႔ ေခါင္းခ်ခဲ့ေသာ ေနရာ မိမိတို႔ ညီအကို ေမာင္နွမမ်ား ေမြးဖြါးခ်က္ၿမဳပ္ခဲ့ေသာ ဒိုင္းဝန္ကြင္း ရွိ ေနအိမ္ေနရာတြင္ ေရႊခ်က္သို လြမ္းေစတီကို တည္ထားခဲ့သည္။ထိုေစတီနွင့္ တဆက္ထဲ ဓမၼာရံုၾကီးကိုလည္း တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းခဲ့သည္။ထိုဓမၼာရံုကို မိဘမ်ားအား ေက်းဇူးဆပ္ေသာ အေနၿဖင့္ မိဘမ်ား၏အမည္မ်ားၿဖင့္ေသာ ဦးဖလ္+ေဒၚယဥ္ကိုယူကာ ဖလ္-ယဥ္ ဓမၼာရံုဟု အမည္ေခၚတြင္ေစခဲ့သည္။
အေနာက္ရွမ္းကုန္းလမ္း နွင့္ ေမာင္ကေလးလမ္းၾကား၊ လမ္းသစ္လမ္းေပၚတြင္တည္ရွိသည္။
ဦးအံုးေဖ အေၾကာင္းကို ဆက္ပါဦးမည္။ ဦးအံုးေဖကို 1884 တြင္ ယခု ဒိုင္းဝန္ကြင္းရွိ ေရႊခ်က္သို ေစတီ ရွိရာ ေနအိမ္တြင္ ေမြးဖြါးခဲ့သည္။ဦးဖလ္+ေဒၚယဥ္ သည္ အငယ္ဆံုးသားေလး ၿဖစ္ေသာ ေမာင္အံုးေဖ ကို အခ်စ္ပို၍ အလိုလိုက္သည္။
ေမာင္အံုးေဖ သည္ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ စိန႔္ပက္ထရစ္ ယခု အ.ထ.က (၅) မွ (၁၀) တန္းေအာင္ၿမင္သည္။အဂၤလိပ္စာ အေရး အေၿပာအဆို က်မ္းက်င္္ရံုသာမက ခ်စ္တီးစကား၊ ဘဂၤါလီစကား၊မြန္စကားတို႔ ကို ေကာင္းမြန္ေရလည္စြာ ေၿပာဆိုတတ္သည္။
၁၀ တန္းေအာင္ေသာ္ တကၠသိုလ္ သို႔ ဆက္မတက္ပဲ မိဘမ်ား၏စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းမ်ား ကို ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ ခဲ့သည္၊ေလာင္းကစားမဖက္ က ံဥာဏ္ ဝိရိယ ရွိေသာ ေမာင္အံုးေဖသည္ သံုးေလးနွစ္ အတြင္း သူေဌးေလး ေမာင္အံုးေဖ ၿဖစ္လာသည္၊
ေမာင္အံုးေဖ အသက္ ၂၄ နွစ္ အရြယ္တြင္ ဖက္တန္းရပ္မွ ကုန္သည္ၾကီး ဦးဟန္+ေဒၚသင္းရီ တို႔၏ သမီး ကြန္ဗင့္ (ယခု အေဝးသင္တကၠသိုလ္ ေမာ္လၿမိဳင္ ဌါနခြဲ) ေက်ာင္းသူ မေငြညြန္ ႔ နွင့္ လက္ထပ္ သည္၊ မေငြညြန္႔ အသက္ ၁၆ နွစ္သာရွိေသးသည္။
က ံဥာဏ္ ဝိရိယ ကို အေၿခခံကာ ၾကိဳးစားေသာေၾကာင့္ စီးပြါးေရးမွာ ဒီေရအလား တိုးပြါးလာသည္၊လယ္ဧက ၈၀၀၀ ေက်ာ္ ပိုင္ဆိုင္လာသည္၊ရာဘာၿခံမ်ားလည္း ပိုင္ဆိုင္လာသည္၊ ဘီလူးကၽႊန္း ဘုရားၾကီးကုန္း ဆန္စက္နွင့္ ေမာ္လၿမိဳင္ မရမ္းကုန္း သစ္စက္တို႔ ကို ပိုင္ဆိုင္လာသည္။
ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ ႔ တြင္ ဦးအံုးေဖ ပိုင္ဆိုင္ေသာ တိုက္အလံုးေပါင္း ၁၀၈ လံုးရွိသည္ ေမာ္လၿမိဳင္ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္မီး ကုမၸဏီ ပိုင္ရွင္လည္းၿဖစ္သည္၊ ဂလုပ္ရံု ပိုင္ရွင္လည္းၿဖစ္သည္၊ ဂလုပ္ရံုမွာ ဦးအံုးေဖ လက္ထက္တြင္ နန္းေတာ္ရံု ဟု အမည္ေၿပာင္းလိုက္သည္။
Subscribe to:
Posts (Atom)